CALYPTRA

CALYPTRA

genus mitrae, Isidor. in Glossis: genus vestimenti, quô caput feminae operiebant, Festus l. 3. Etiam Hesychii glossae, καλύπτρυν interpretantur κεφαλῆς κάλυμμα, capitis operimentum. Aliter Flameum dicta est, rubri coloris: unde Interpres vetus Iuvenalis Sat. 2. vestem hanc pudori similem, eamque propter pudorem gestatam fuisse, docet. Tali veste Priamum a sorore e captivitate liberatum esse refert Lycophron: Captô enim Iliô, Laomedonteque sagittis confixo, cum Telamoni ab Hercule, ob rem praeclare gestam, Hesione donata esset, potestatem Hesionae fecit Hercules, quem veller potissimum captivorum abducendi: quae cum Podarcem fratrem elegisset, herculesque in servitutem redigendum esse dictitaret, demptô de capite flammeô auteô eum redemit; a quo tempore non Poearces amplius, sed Priamus, παρὰ τὸ πρίαςθ αι vocitatus est. Verba Lycophronis in Cassandra haec sunt:

Ο῾ πρὸς καλύπτρης τῆς ὁμαίμονος τάλας

Ω᾿νητὸς αἰθαλωτὸν ἐς πάτραν μολών

Τὸ πρίν δ᾿ ἀμυδρὸν οὔνομ᾿ αἰςτώσας σκότῳ.

Sororis olim luteâ calanticâ

Redemptus, ustam cum rediret patriam,

Vetus tenebris, nomen obruens suum.

Nomen habet a Graeco καλύπτω, velo, tego, operio. Anselmo Solerio Calyptra, proprie erat, Reginarum tegmen: unde, apud Lucianum, Aetio pictor, Alexandri et Roxanes nuptias repraesentans, in tabula, expressit Alexandrum Reginae calyptram detrahentem, et Plato in Alcibiade meminit agri in Perside, cui nomen erat Reginae calyptra, quod agri illius proventus Reginae in Calyptrae sumptus essent attributi: sicuti pendi solitam Reginae Lusitaniae, nomine soccorum, certam pensionem, Acta Xaverii produnt; ut de Zonario Reginarum veterum Galliae nil dicam. Similia ex Tullio Verrinâ 5. Athenaeo ac Diodoro, notat Brissonius de Regno Persar. l. 1. Hinc Aristides Smyrnam, terrae motu et ruinis deformatam, commendat Imperatoribus, ἐίτε ὡς κάλυπτραν βασιλίδων, ἐιτε ὡς βασιλέων ἀνάδημα, sive ut calyptram Reginarum, sive ut regiam fasciam. Uxor quoque Tiridatis, cum Romam una cum marito proficisceretur, κράνος χρυσοῦν, ne patrios transgredi mores videretur, legitur gestâsse, apud Xiphilinum Ner. Idem κεκρύφαλον, pro κρυπτοκέφαλον. Faciem autem quô tegetent Reginae, καρακαλύπτρα; ad quem eundem usum, velum Penelopes κρήδεμνον Homerus vocat Il π. v. 100. Il χ. v. 470. etc. Vide Pollucem quoque l. 7. c. 30. Athenaeum l. 4. Car. Paschalium Coronar. l. 4. c. 20. et Dausqueium ad Orat. Basilii Seleuc. de Adamo. Cum Regillo, quod Reginas operiret, nomen adepto, eandem facit Isidorus Origin. l. 19. c. 15. Siocut cum Caliendro Hadr. Turnebus; sed aliud tegminis genus fuisse Caliendrum, diximus supra in hac voce. Vide Anselm. Solerium de Pileo sect. 6. Diadematis genus, ab eo, quod Venetus Dux gestat, non dissimile esse, habes apud Car. Macrum in Hierolex. qui illud sic describit ex Nicephoro Greg. Histor. l. 5. et 7. Calyptram in capite pannô purpurâ et aurô intextô circumdatam gestavit: quatenus sursum vergit et ad pyramidem superficiei funditur; Et Georg. Logotheta in Chron. Constantinop. Iohannes rubra talaria cum pyramide margaritis distincta, in cuius summitate purpureus lapis fulgebat (ea Regum sunt insignia) mox despotiâ dignitate a Rege muneratur: iconemque eius ex aeneis valvis Templi Vaticani depromptam, Lectori exhibet. Vide quoque infra in Camelaucum, it. voce Umbella.